Бала өміріндегі оқу
Біз дамимыз, қоршаған ортамыз біздің қазіргі қалпымызды қалыптастырады. Олай болса баланың ортасы сіздің пәтеріңіз ғана емес, сонымен бірге баланың өсіп жатқан атмосферасы. Есту мен сұлулық сезімін қалай дамытуға, өлеңдер мен ертегілерге деген сүйіспеншілігін қалай оятуға, сондай-ақ дұрыс кітаптарды қалай таңдауға, баланы оқуға қалай үйретуге болады?
Біз үшін бұл тыныс алу сияқты табиғи процесс. Бірақ іс жүзінде балалар кітаптарын оқу – бұл бүтіндей бір рәсім. Суреттерді бірге қараңыз, мәтінді баланың қызығушылығын тудыратындай оқыңыз. Баламен бірге оқи отырып, сіз оның тыңдау, символдарды оқу және себеп-салдар байланысын құру қабілетін дамыту үшін көп жұмыс жасайсыз. Интеллект, дүниетаным, әртүрлі сұрақтарға жауаптар, сөйлеуді қалыптастыру, ұйқыға дайындық – кітап оқу бүкіл әлемді қамтиды.
Мұның бәрі әлдеқайда ертерек басталады
Баламен бірге кітап оқуды туылған сәтінен бастаған дұрыс. Кітаптарға деген қызығушылық суреттерді қарау және тыңдау қабілеттері сияқты екі дағдыны дамытудың арқасында пайда болады. Есту ананың құрсағында қалыптасады, бала ата-анасының дауыстарын, музыка мен табиғаттың дыбыстарын таниды, яғни бала туылғанға дейін де құнды ақпарат алады. Қандай да бір толыққанды ертегілерді оқымасаңыз да болады, бұл кезеңде әңгімелеріңіздің интонациясы, тембрі мен ырғағы маңызды.
Алты айдан бір жасқа дейін бірінші кітап сатып алатын уақыт (мұқабасы қатты және суреттері – ең басты нәрсе). Баланың көңіл-күйі жақсы болған кезде оған кітап оқи бастаңыз, сонда кітап бүлдіршіннің сүйікті досына айналады.
Бір жастан екі жасқа дейін
Бір жастан бастап балаңыз сүйікті кітаптарын тауып алады, оларды қайта-қайта оқып шығуыңызға тура келеді. Сіздің табандылығыңыз бен күш-жігеріңіз олардың қызығушылығын арттырады, бала қазір және ұзақ уақыт бойы суреттерге көңіл бөледі. Сурет салынған жерде мәтін болуы керек, мейлі ол заттың атауы болсын, мейлі төрт жол тақпақ болсын.
Айта кету керек, барлық жағдайда мәтін маңызды емес. Балаға көрсететін және не болып жатқанын сипаттайтын көптеген элементтері бар суреттерден тұратын кітаптар, мысалы, көптеген жануарлар өз істерімен айналысып жатқан орманның шеті салынған суретке қарап өзіңіз әңгімелесеңіз де болады, балаға сұрақ қойсаңыз да болады. Сюзанна Бернер және Доро Гебель сияқты авторлардың кітаптарындағы суреттер – нағыз олжа.
Чуковский, Маршак, Бартолардың иллюстрациялық өлеңдер жинағы – білімнің нағыз қайнар көзі, онда сіз суреттер туралы айтып, көрсетіп қана қоймайсыз, баламен бірге осы жеңіл тақпақтардан үзінділерді жаттай аласыз.
Қорытынды
Туғаннан бастап кітаптарға деген сүйіспеншілікті ояту арқылы балаңыздың өмір бойы дамуына баға жетпес үлес қосасыз. Бір сөзі бар суреттерден көп мәтіні бар кітаптарға біртіндеп көшу – бұл баланың қарқынды өсуіне және дамуына мүмкіндік беретін жол.
Кітаптың рақаттанумен ассоциативті байланысы балаңыздың оқуды жақсы көруіне және болашақта қосымша уәжсіз-ақ кітап оқуға үйренуіне ықпал етеді.
